Odszkodowanie w związku wypadkiem
Opracował prawnik: Katarzyna Pałgan, według stanu prawnego na dzień 2 maja 2022 r.
Jeśli miałeś wypadek, przysługuje Ci prawo dochodzenia odszkodowania od osoby fizycznej, prawnej czy innego podmiotu odpowiedzialnego za zaistnienie zdarzenia i zobowiązanego do naprawy jego skutków.
Czym jest odszkodowanie?
Odszkodowanie to świadczenie pieniężne, które jest należne poszkodowanemu za wyrządzoną mu szkodę . Szkoda w tym rozumieniu to naruszenie prawnie chronionych dóbr i interesów tej osoby. Odszkodowanie ma służyć naprawieniu szkody. W prawie polskim ukształtowała się zasada pełnego odszkodowania, którą unormowano w przepisie art. 361 § 2 Kodeksu Cywilnego, zgodnie z którym “naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono."
Doprecyzowanie zagadnienia odnajdujemy również w przepisie art. 444 § 1 Kodeksu Cywilnego, według którego “w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty”1
Poza odszkodowaniem poszkodowany może domagać się również zadośćuczynienia, czyli - świadczenia pieniężnego - określanego jako “odpowiednia suma” za doznaną krzywdę, co stanowi wartość niewymierną, ocenianą na podstawie rozmiaru cierpień poszkodowanego, w oparciu o indywidualne okoliczności. Kwestię zadośćuczynienia omówiono w oddzielnym artykule.
W jakich sytuacjach przysługuje odszkodowanie i jak się o nie ubiegać?
Odszkodowanie w związku z wypadkiem komunikacyjny.
Jeśli zostałeś poszkodowany w wypadku komunikacyjnym z winy innego kierującego i spisano oświadczenie, w związku z czym posiadasz dane ubezpieczyciela OC jego pojazdu to powinieneś zgłosić swoją szkodę do tego ubezpieczyciela.
Nawet jednak, jeśli nie znasz ubezpieczyciela a posiadasz numery rejestracyjne sprawcy zdarzenia możesz sprawdzić gdzie pojazd był ubezpieczony w dniu zdarzenia na stronie Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. Zawsze możesz prosić o pomoc Policję, jeśli była na miejscu zdarzenia posiada dane sprawcy w notatce ze zdarzenia drogowego, która może stanowić przydatny dowód w sprawie.
Zgłoszenie szkody ubezpieczycielowi powoduje wszczęcie przez tego ubezpieczyciela postępowania likwidacyjnego, w którym ubezpieczyciel sprawdza winę sprawcy i rozmiar szkody, jakiego doświadczyła osoba poszkodowana.
Szkoda to zarówno szkoda rzeczowa w postaci uszkodzonego pojazdu czy przedmiotów, które uległy uszkodzeniu, utracie w wyniku zdarzenia, w tym także utracone korzyści związane z utratą środka transportu, ale także koszty poniesione i utracone w związku z uszkodzeniem ciała, w tym koszty leczenia, rehabilitacji, sprawowania opieki nad osobą poszkodowaną czy dojazdów związanych z wypadkiem a także koszty utraconego dochodu w związku z przebywaniem na zwolnieniu lekarskim, zakupu przedmiotów koniecznych do ułatwienia funkcjonowania po wypadku jak np. orteza/ kołnierz szyjny/ balkonik itp.
Ważne jednak, by nie pozostawiać ubezpieczycielowi dowolności w prowadzeniu postępowania dowodowego, bowiem ubezpieczyciel nie uczestniczył w zdarzeniu, nie zna jego okoliczności i nie zna rozmiaru Twojej szkody, w tym wszystkich poniesionych przez Ciebie kosztów a jako podmiot odpowiedzialny finansowo wypłaci odszkodowanie w kwocie, którą uzna za uzasadnioną, zatem wszystkie koszty jakie poniosłeś w związku z wypadkiem muszą być odpowiednio udokumentowane i udowodnione, by zostały uznane za konieczne i celowe.
Dlatego warto, by już na tym etapie postępowania likwidacyjnego przed ubezpieczycielem poszkodowany domagał się należnego odszkodowania i udowodnił winę sprawcy oraz rozmiar swojej szkody. Szczególnie, iż ubezpieczyciel może kwestionować winę ubezpieczonego a także może podnieść zarzut przyczynienia się poszkodowanego do powstania szkody np. w sytuacji, gdy w chwili zdarzenia poszkodowany nie zachował szczególnej ostrożności, nie miał zapiętych pasów bezpieczeństwa. Wówczas należne poszkodowanemu odszkodowanie ulega stosunkowemu zmniejszeniu.
Jeśli ubezpieczyciel odmawia wypłaty należnego świadczenia albo zaniża wysokość świadczenia można wystąpić z powództwem do Sądu powszechnego, w którym Sąd zbada winę ubezpieczonego, która stanowi podstawę odpowiedzialności ubezpieczyciela oraz rozmiar szkody poszkodowanego i uznając za uzasadnione, zasądzi należne świadczenie o ile w należyty sposób zostanie wykazane.
W takim postępowaniu warto jednak skorzystać z pomocy profesjonalistów, bowiem zgodnie z art. 6 Kodeksu Cywilnego to poszkodowanego, który domaga się świadczenia, obciąża ciężar dowodu a zatem to poszkodowany musi wykazać, że poniesione przez niego koszty były uzasadnione i konieczne.1 Dlatego już w pozwie należy wskazać wszystkie dowody. Często w sprawach o odszkodowanie zachodzi konieczność przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego lekarza z zakresu konkretnej specjalności, który wypowie się co do naszego stanu zdrowia po zdarzeniu oraz o zasadności i celowości poniesionych przez nas kosztów a także wskaże czy zasadna była opieka nad poszkodowanym. Co ważne, zgodnie z uchwałą składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22 lipca 2020 r. Sygn. akt III CZP 31/21 “Poszkodowany, który doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, może domagać się na podstawie art. 444 § 1 k.c. odszkodowania z tytułu kosztów opieki sprawowanej nad nim nieodpłatnie przez osoby bliskie.”2
Wykazanie oraz wyliczenie tych kosztów nie jest jednak łatwą czynnością, szczególnie, iż pozwani powszechnie kwestionują ich zasadność. Dlatego warto skorzystać z pomocy profesjonalistów z naszej Kancelarii.
Należne odszkodowanie powinno być adekwatne do rozmiaru szkody. Trzeba zwrócić uwagę, iż zgodnie z przepisem art. 36 ust. 1 pkt 1 i 2 Ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych - minimalna suma gwarancyjna, jaka wiąże ubezpieczycieli w sytuacji zaistnienia wypadku komunikacyjnego to kwota - w przypadku szkód na osobie to kwota 5 210 000 euro w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte ubezpieczeniem bez względu na liczbę poszkodowanych, a w przypadku szkód w mieniu – 1 050 000 euro w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte ubezpieczeniem bez względu na liczbę poszkodowanych ustalana przy zastosowaniu kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski obowiązującego w dniu wyrządzenia szkody. Ubezpieczyciel ma obowiązek stosować się do tego przepisu, zatem należne odszkodowania nie mogą być ustalane w całkowitym oderwaniu od jego treści.3
Odszkodowanie w związku z potknięciem / poślizgnięciem na skutek zaniedbań zarządcy nieruchomości.
Podobna procedura dochodzenia odszkodowania dotyczy sytuacji, w których zostaliśmy poszkodowani w wyniku potknięcia, poślizgnięcia na drodze, chodniku czy nawet w sklepie. Jeśli nasz wypadek został spowodowany przez zaniedbanie właściciela lub zarządcy np. nie posypanie w zimie chodnika piaskiem, nieodśnieżenie a także dziury w chodniku, nierówności - mamy prawo dochodzić odszkodowania za naszą szkodę. Wówczas jednak obciąża nas obowiązek ustalenia podmiotu odpowiedzialnego ( jego ubezpieczyciela) i udowodnienia jego winy.
Pamiętajmy, iż winą nie jest tylko działanie, ale także zaniechanie a także tzw. niedbalstwo. Stąd wszystkie wyżej wymienione sytuacje mogą skutkować przypisaniem winy.
Odszkodowanie w związku z wypadkiem przy pracy.
Odszkodowanie za wypadek przy pracy stanowi szczególny przypadek odszkodowania i został uregulowany odrębnie w przepisach ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
__
1 Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny .
2 Uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22 lipca 2020 r. sygn. akt III CZP 31/21 https://www.sn.pl/sprawy/SitePages/Zagadnienia_prawne.aspx?ItemSID=1247-301f4741-66aa-4980-b9fa-873e90506a11&ListName=Zagadnienia_prawne&Rok=2019
3 Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.
Jeśli miałeś wypadek, przysługuje Ci prawo dochodzenia odszkodowania od osoby fizycznej, prawnej czy innego podmiotu odpowiedzialnego za zaistnienie zdarzenia i zobowiązanego do naprawy jego skutków.
Czym jest odszkodowanie?
Odszkodowanie to świadczenie pieniężne, które jest należne poszkodowanemu za wyrządzoną mu szkodę . Szkoda w tym rozumieniu to naruszenie prawnie chronionych dóbr i interesów tej osoby. Odszkodowanie ma służyć naprawieniu szkody. W prawie polskim ukształtowała się zasada pełnego odszkodowania, którą unormowano w przepisie art. 361 § 2 Kodeksu Cywilnego, zgodnie z którym “naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono."
Doprecyzowanie zagadnienia odnajdujemy również w przepisie art. 444 § 1 Kodeksu Cywilnego, według którego “w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty”1
Poza odszkodowaniem poszkodowany może domagać się również zadośćuczynienia, czyli - świadczenia pieniężnego - określanego jako “odpowiednia suma” za doznaną krzywdę, co stanowi wartość niewymierną, ocenianą na podstawie rozmiaru cierpień poszkodowanego, w oparciu o indywidualne okoliczności. Kwestię zadośćuczynienia omówiono w oddzielnym artykule.
W jakich sytuacjach przysługuje odszkodowanie i jak się o nie ubiegać?
Odszkodowanie w związku z wypadkiem komunikacyjny.
Jeśli zostałeś poszkodowany w wypadku komunikacyjnym z winy innego kierującego i spisano oświadczenie, w związku z czym posiadasz dane ubezpieczyciela OC jego pojazdu to powinieneś zgłosić swoją szkodę do tego ubezpieczyciela.
Nawet jednak, jeśli nie znasz ubezpieczyciela a posiadasz numery rejestracyjne sprawcy zdarzenia możesz sprawdzić gdzie pojazd był ubezpieczony w dniu zdarzenia na stronie Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. Zawsze możesz prosić o pomoc Policję, jeśli była na miejscu zdarzenia posiada dane sprawcy w notatce ze zdarzenia drogowego, która może stanowić przydatny dowód w sprawie.
Zgłoszenie szkody ubezpieczycielowi powoduje wszczęcie przez tego ubezpieczyciela postępowania likwidacyjnego, w którym ubezpieczyciel sprawdza winę sprawcy i rozmiar szkody, jakiego doświadczyła osoba poszkodowana.
Szkoda to zarówno szkoda rzeczowa w postaci uszkodzonego pojazdu czy przedmiotów, które uległy uszkodzeniu, utracie w wyniku zdarzenia, w tym także utracone korzyści związane z utratą środka transportu, ale także koszty poniesione i utracone w związku z uszkodzeniem ciała, w tym koszty leczenia, rehabilitacji, sprawowania opieki nad osobą poszkodowaną czy dojazdów związanych z wypadkiem a także koszty utraconego dochodu w związku z przebywaniem na zwolnieniu lekarskim, zakupu przedmiotów koniecznych do ułatwienia funkcjonowania po wypadku jak np. orteza/ kołnierz szyjny/ balkonik itp.
Ważne jednak, by nie pozostawiać ubezpieczycielowi dowolności w prowadzeniu postępowania dowodowego, bowiem ubezpieczyciel nie uczestniczył w zdarzeniu, nie zna jego okoliczności i nie zna rozmiaru Twojej szkody, w tym wszystkich poniesionych przez Ciebie kosztów a jako podmiot odpowiedzialny finansowo wypłaci odszkodowanie w kwocie, którą uzna za uzasadnioną, zatem wszystkie koszty jakie poniosłeś w związku z wypadkiem muszą być odpowiednio udokumentowane i udowodnione, by zostały uznane za konieczne i celowe.
Dlatego warto, by już na tym etapie postępowania likwidacyjnego przed ubezpieczycielem poszkodowany domagał się należnego odszkodowania i udowodnił winę sprawcy oraz rozmiar swojej szkody. Szczególnie, iż ubezpieczyciel może kwestionować winę ubezpieczonego a także może podnieść zarzut przyczynienia się poszkodowanego do powstania szkody np. w sytuacji, gdy w chwili zdarzenia poszkodowany nie zachował szczególnej ostrożności, nie miał zapiętych pasów bezpieczeństwa. Wówczas należne poszkodowanemu odszkodowanie ulega stosunkowemu zmniejszeniu.
Jeśli ubezpieczyciel odmawia wypłaty należnego świadczenia albo zaniża wysokość świadczenia można wystąpić z powództwem do Sądu powszechnego, w którym Sąd zbada winę ubezpieczonego, która stanowi podstawę odpowiedzialności ubezpieczyciela oraz rozmiar szkody poszkodowanego i uznając za uzasadnione, zasądzi należne świadczenie o ile w należyty sposób zostanie wykazane.
W takim postępowaniu warto jednak skorzystać z pomocy profesjonalistów, bowiem zgodnie z art. 6 Kodeksu Cywilnego to poszkodowanego, który domaga się świadczenia, obciąża ciężar dowodu a zatem to poszkodowany musi wykazać, że poniesione przez niego koszty były uzasadnione i konieczne.1 Dlatego już w pozwie należy wskazać wszystkie dowody. Często w sprawach o odszkodowanie zachodzi konieczność przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego lekarza z zakresu konkretnej specjalności, który wypowie się co do naszego stanu zdrowia po zdarzeniu oraz o zasadności i celowości poniesionych przez nas kosztów a także wskaże czy zasadna była opieka nad poszkodowanym. Co ważne, zgodnie z uchwałą składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22 lipca 2020 r. Sygn. akt III CZP 31/21 “Poszkodowany, który doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, może domagać się na podstawie art. 444 § 1 k.c. odszkodowania z tytułu kosztów opieki sprawowanej nad nim nieodpłatnie przez osoby bliskie.”2
Wykazanie oraz wyliczenie tych kosztów nie jest jednak łatwą czynnością, szczególnie, iż pozwani powszechnie kwestionują ich zasadność. Dlatego warto skorzystać z pomocy profesjonalistów z naszej Kancelarii.
Należne odszkodowanie powinno być adekwatne do rozmiaru szkody. Trzeba zwrócić uwagę, iż zgodnie z przepisem art. 36 ust. 1 pkt 1 i 2 Ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych - minimalna suma gwarancyjna, jaka wiąże ubezpieczycieli w sytuacji zaistnienia wypadku komunikacyjnego to kwota - w przypadku szkód na osobie to kwota 5 210 000 euro w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte ubezpieczeniem bez względu na liczbę poszkodowanych, a w przypadku szkód w mieniu – 1 050 000 euro w odniesieniu do jednego zdarzenia, którego skutki są objęte ubezpieczeniem bez względu na liczbę poszkodowanych ustalana przy zastosowaniu kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski obowiązującego w dniu wyrządzenia szkody. Ubezpieczyciel ma obowiązek stosować się do tego przepisu, zatem należne odszkodowania nie mogą być ustalane w całkowitym oderwaniu od jego treści.3
Odszkodowanie w związku z potknięciem / poślizgnięciem na skutek zaniedbań zarządcy nieruchomości.
Podobna procedura dochodzenia odszkodowania dotyczy sytuacji, w których zostaliśmy poszkodowani w wyniku potknięcia, poślizgnięcia na drodze, chodniku czy nawet w sklepie. Jeśli nasz wypadek został spowodowany przez zaniedbanie właściciela lub zarządcy np. nie posypanie w zimie chodnika piaskiem, nieodśnieżenie a także dziury w chodniku, nierówności - mamy prawo dochodzić odszkodowania za naszą szkodę. Wówczas jednak obciąża nas obowiązek ustalenia podmiotu odpowiedzialnego ( jego ubezpieczyciela) i udowodnienia jego winy.
Pamiętajmy, iż winą nie jest tylko działanie, ale także zaniechanie a także tzw. niedbalstwo. Stąd wszystkie wyżej wymienione sytuacje mogą skutkować przypisaniem winy.
Odszkodowanie w związku z wypadkiem przy pracy.
Odszkodowanie za wypadek przy pracy stanowi szczególny przypadek odszkodowania i został uregulowany odrębnie w przepisach ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
__
1 Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny .
2 Uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 22 lipca 2020 r. sygn. akt III CZP 31/21 https://www.sn.pl/sprawy/SitePages/Zagadnienia_prawne.aspx?ItemSID=1247-301f4741-66aa-4980-b9fa-873e90506a11&ListName=Zagadnienia_prawne&Rok=2019
3 Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych.